가톨릭 교리서 DOCTRINE

가톨릭 교리서

검색 (목차 또는 내용) 검색

PARS QUARTA ORATIO CHRISTIANA

교회 교리서
SECTIO SECUNDA ORATIO DOMINICA: “PATER NOSTER” ARTICULUS 1 “BREVIARIUM TOTIUS EVANGELII-
교회 교리서

ARTICULUS 1 “BREVIARIUM TOTIUS EVANGELII-

제1절 “복음 전체의 요약”

2761 “Revera in Oratione [Domini] breviarium totius Evangelii” comprehenditur. Dominus “post traditam orandi disciplinam, petite, inquit, et accipietis (Io 16,24), et sunt quae petantur pro circumstantia cuiusque, praemissa legitima et ordinaria oratione quasi fundamento accedentium desideriorum, ius est superstruendi extrinsecus petitiones”.
2761 “주님의 기도는 참으로 복음 전체를 요약한 것이다.”(7) “주님께서는 이 기도문을 전해 주신 다음 이렇게 덧붙이셨다. ‘청하여라, 받을 것이다’(요한 16,24). 그러므로 저마다 자기 자신의 사정에 따라서 서로 다른 청을 하늘에 계신 분께 드릴 수 있다. 그러나 모든 청원의 기본이 되는 주님의 기도로 늘 시작해야 한다.”(8)

I. In Scripturarum centro

I. 성경의 핵심

2762 Sanctus Augustinus, postquam ostendit quomodo psalmi orationis christianae praecipuum sint nutrimentum et quomodo in petitiones orationis “Pater noster” confluant, concludit:
2762 아우구스티노 성인은, 시편이 왜 그리스도인 기도의 주된 양식[主食]이며, 어떻게 주님의 기도의 청원 안으로 합류하는지를 보여 주고 나서, 다음과 같이 끝을 맺는다.
“Si per omnia precationum sanctarum verba discurras, quantum existimo, nihil invenies, quod non ista dominica contineat et concludat Oratio”.
성경에 실려 있는 모든 청원을 살펴보십시오. 나는 여러분이 그 안에서 주님의 기도에 포함되어 있지 않거나 연유하지 않은 어떤 것을 발견하리라고 생각할 수 없습니다.(9)
2763 Omnes Scripturae (Lex, Prophetae et Psalmi) in Christo adimplentur. Evangelium hic est “Bonus Nuntius”. Eius prima nuntiatio a sancto Matthaeo compendiatur in sermone montano. Oratio igitur ad Patrem nostrum in centro est huius nuntiationis. In hoc contextu unaquaeque illustratur petitio orationis a Domino legatae:
2763 모든 구약 성경(율법서와 예언서와 시편)은 그리스도 안에서 성취된다.(10) 복음은 이러한 ‘기쁜 소식’이다. 이 기쁜 소식의 첫 선포는 마태오 성인이 산상 설교로 요약하였다.(11) 우리 아버지께 드리는 기도(주님의 기도)가 이 선포의 중심에 자리 잡고 있다. 주님께서 우리에게 전해 주신 기도의 청원 하나하나가 명확해지는 것은 이러한 맥락에서이다.
“Oratio dominica perfectissima est [...]. In Oratione autem dominica non solum petuntur omnia quae recte desiderare possumus, sed etiam eo ordine quo desideranda sunt: ut sic haec Oratio non solum instruat postulare, sed etiam sit informativa totius nostri affectus”.
주님의 기도는 가장 완전한 기도이다.……주님의 기도를 통해서 우리가 올바르게 바랄 수 있는 것을 모두 청할 뿐 아니라, 우리가 마땅히 청해야 할 순서대로 청하기도 한다. 그래서 이 기도는 청해야 할 것을 우리에게 가르쳐 줄 뿐 아니라, 우리의 모든 정서까지도 형성시켜 준다.(12)
2764 Sermo montanus doctrina est vitae, Oratio dominica est precatio, sed in utroque Spiritus Domini novam praebet formam nostris desideriis, his interioribus motibus qui nostram animant vitam. Iesus Suis verbis nos hanc novam docet vitam et instruit ut hanc oratione petamus. A nostrae orationis rectitudine pendebit illa nostrae vitae in Ipso.
2764 산상 설교는 삶에 대한 가르침이며, 주님의 기도는 청원이다. 그러나 전자와 후자 이 두 가지 안에서 주님의 성령께서는 우리의 소원을, 곧 우리 삶을 활기차게 하는 우리의 내적 지향을 새롭게 해 주신다. 예수님께서는 당신의 말씀으로써 새 삶을 우리에게 가르치시고, 기도로써 새 삶을 살 수 있도록 청하라고 가르치신다. 그분 안에서 올바르게 사는 것은 우리의 올바른 기도에 달려 있다.

II. “Oratio Domini”

II. 주님의 기도

2765 Locutio traditionalis “Oratio dominica” (id est, “Oratio Domini”) significat orationem ad Patrem nostrum a Domino Iesu edoctam esse et datam. Haec Oratio, quae nobis a Iesu venit, est vere unica: est “Domini”. Ex altera parte, Filius unicus, huius orationis verbis, revera nobis dat verba quae Pater Ei dedit: Ipse est nostrae orationis magister. Ex altera parte, Verbum incarnatum, quod, in corde Suo humano, Suorum humanorum fratrum et sororum cognoscit necessitates, eas nobis revelat: Ipse exemplar est nostrae orationis.
2765 ‘주님의 기도’(Oratio dominica 곧 Oratio Domini)라는 전통적인 표현은 주 예수님께서 우리에게 가르쳐 주시고 전해 주신 우리 아버지께 드리는 기도라는 뜻이다. 예수님에게서 우리에게 전해진 이 기도는 참으로 유일한 것으로서 ‘주님의’ 기도이다. 한편, 외아들께서 이 기도의 말씀을 통해, 성부께서 당신에게 주신 말씀을 몸소 우리에게 전해 주신다.(13) 예수님께서는 우리 기도의 스승이시기 때문이다. 반면에, 예수님께서는 인간이 되신 말씀으로서, 인간의 마음으로 당신의 인간 형제자매들에게 필요한 것들이 무엇인지를 아시고, 그것들을 우리에게 알려 주신다. 예수님께서는 우리 기도의 모범이시다.
2766 Sed Iesus nobis non relinquit formulam machinali modo repetendam. Sicut in omni oratione vocali, per Verbum Dei, Spiritus Sanctus filios Dei docet eorum Patrem orare. Iesus nobis dat non solum verba nostrae orationis filialis, simul nobis praebet Spiritum ut eadem in nobis efficiantur “spiritus [...] et vita” (Io 6,63). Immo, filialis nostrae orationis ratio et possibilitas in eo est quod Pater “misit [...] Spiritum Filii Sui in corda nostra clamantem: "Abba, Pater!"” (Gal 4,6). Quia nostra oratio desideria nostra interpretatur coram Patre, etiam Ille, “qui [...] scrutatur corda”, Pater, “scit quid desideret Spiritus, quia secundum Deum postulat pro sanctis” (Rom 8,27). Oratio ad Patrem nostrum in arcanam missionem inseritur Filii et Spiritus.
2766 그러나 예수님께서는 기계적으로 되풀이하는 기도문을(14) 우리에게 남겨 주시지는 않았다. 모든 소리 기도의 경우가 그렇듯이, 성령께서는 하느님의 말씀을 통해서 하느님의 자녀들에게 성부께 기도드리는 법을 가르쳐 주신다. 예수님께서는 우리에게 자녀다운 기도를 할 수 있도록, 말씀만이 아니라 동시에 성령도 주시는데, 성령을 통해서 이 말씀들은 우리 안에서 “영이며 생명”(요한 6,63)이 된다. 더욱이 자녀다운 기도를 할 수 있는 가능성과 실제로 자녀다운 기도를 하고 있다는 증거로서, 성부께서는 “당신 아드님의 영을 우리 마음 안에 보내 주셨습니다. 그 영께서 ‘아빠! 아버지!’ 하고 외치고 계십니다”(갈라 4,6). 우리의 기도는 하느님께 우리의 소망을 나타내는 것이다. 그러기에 “마음속까지 살펴보시는 분께서는 이러한 성령의 생각이 무엇인지 아십니다. 성령께서 하느님의 뜻에 따라 성도들을 위하여 간구하시기 때문입니다”(로마 8,27). 우리 아버지께 드리는 이 기도는 성자와 성령의 신비로운 사명에 직접 연결된다.

III. Oratio Ecclesiae

III. 교회의 기도

2767 Ecclesia donum hoc indissociabile verborum Domini et Spiritus Sancti, qui eis in fidelium cordibus dat vitam, inde ab originibus accepit et duxit in vitam. Primae communitates Orationem Domini “ter in die” precantur, loco “Decem et octo benedictionum” quibus pietas utebatur Iudaica.
2767 시초부터 교회는, 주님의 말씀과 분리될 수 없고 또한 신자들의 마음 안에 활력을 불어넣어 주시는 성령과 떨어질 수 없는 이 선물을 받아들이고 생활화하였다. 최초의 공동체들은, 유다인들의 신심으로 바쳐 왔던 ‘열여덟 가지 찬미’ 대신에 주님의 기도를 “하루에 세 번”(15) 바쳤다.
2768 Secundum apostolicam Traditionem, Oratio Domini essentialiter in oratione radicatur liturgica.
2768 사도적 전승에 따라, 주님의 기도는 본질적으로 전례 기도 안에 뿌리내리고 있다.
Dominus “docet autem communem pro fratribus orationem emittere. Non enim dicit, Pater meus, qui es in caelis; sed, Pater noster, pro communi corpore supplicationes emittens”.
주님께서는 우리에게 모든 형제를 위해 공동으로 기도하라고 가르치십니다. 사실 예수님께서는, 우리의 기도가 교회 전체를 위해 오직 한마음으로 드리는 기도가 되도록, 하늘에 계신 ‘나의’ 아버지라고 말씀하지 않으시고 ‘우리’ 아버지라고 말씀하셨습니다.(16)
In omnibus liturgicis traditionibus, Oratio Domini pars est integralis magnarum Officii divini Horarum. Sed eius indoles ecclesialis praecipue in tribus initiationis christianae sacramentis evidenter apparet:
모든 전례 전승에서 주님의 기도는, 성무일도의 주요 시간경의 기본 요소가 된다. 특히 이 기도의 교회적 성격이 세 가지 그리스도교 입문 성사들 안에서 가장 분명하게 드러난다.
2769 In Baptismate et Confirmatione, Orationis Domini traditio novam ad vitam divinam significat nativitatem. Quia oratio christiana est Deo loqui Ipso Verbo Dei, illi, qui sunt “renati [...] per Verbum Dei vivum” (1 Pe 1,23), Patrem suum invocare discunt solo Verbo quod Ipse semper exaudit. Atque ipsi id deinceps facere possunt, quia sigillum Unctionis Spiritus Sancti positum est indelebile super eorum cor, super eorum aures, super eorum labia, super totam eorum filialem realitatem. Hac de causa, maior commentariorum Patrum pars de oratione “Pater noster” ad catechumenos dirigitur et neophytos. Cum Ecclesia Orationem precatur Domini, semper populus “modo genitorum infantium” ille est qui orat et misericordiam obtinet.
2769 입문 성사 때 하는 ‘주님의 기도 수여’는 하느님의 생명을 얻는 새로운 탄생을 의미한다. 그리스도인의 기도는 바로 같은 ‘하느님의 말씀’으로써 하느님께 말씀드리는 것이기 때문에, “살아 계시는 하느님의 말씀을 통하여 새로 태어난”(1베드 1,23) 사람들은, 하느님께서 언제나 귀담아들어 주시는 바로 그 ‘말씀’으로써 아버지께 기도드리는 것을 배우는 것이다. 그들이 이제 그렇게 할 수 있는 것은, 성령의 도유로 받은 인호가 그들의 마음, 귀, 입술, 그리고 자녀다운 그들의 존재 전체에 지워지지 않도록 찍혀 있기 때문이다. 이런 이유로, 주님의 기도에 대한 교부들의 주석은 대부분 예비 신자들과 새로 입교한 교우들을 위한 것이었다. 교회가 주님의 기도를 드릴 때에는, 언제나 “갓 태어난” 백성이 기도드리는 것이며, 자비를 입은 것이다.(17)
2770 In eucharistica liturgia, Oratio Domini tamquam totius Ecclesiae apparet oratio. Ibi eius plenus revelatur sensus eiusque efficacitas. Inter Anaphoram (precem eucharisticam) collocata et Communionis liturgiam, ex altera parte omnes petitiones compendiat et intercessiones in Epiclesis motu expressas, et, ex altera parte, ad portam pulsat Convivii Regni, quod Communio sacramentalis anticipabit.
2770 성찬 전례에서, 주님의 기도는 모든 교회가 드리는 기도가 되어, 그 완전한 의미와 효력을 드러낸다. 감사 기도(Anaphora)와 영성체 사이에 바치는 주님의 기도는, 한편으로는 성령 청원 기도(Epiclesis)에 담겨 있는 청원과 전구를 요약하며, 다른 한편으로는 영성체로 미리 맛보게 될 천국 잔칫집의 문을 두드리는 것이다.
2771 In Eucharistia, Oratio Domini etiam indolem manifestat eschatologicam petitionum suarum. Eadem est oratio propria “ultimorum temporum”, salutis temporum quae Spiritus Sancti inceperunt effusione et quae Domini finientur reditu. Petitiones ad Patrem nostrum, aliter ac Veteris Foederis orationes, salutis nituntur mysterio iam, semel pro semper, impleto in Christo crucifixo et resuscitato.
2771 성찬례에서 주님의 기도는 또한 이 기도에 담겨진 청원의 종말론적 특성을 나타낸다. 이 기도는 ‘마지막 때’, 곧 성령 강림으로 시작되었고 주님의 재림으로 완성될 구원의 때에 바치는 기도이다. 우리 아버지께 드리는 청원들은 구약의 기도들과는 달리, 십자가에 못 박히고 부활하신 그리스도 안에서 이미 단 한번 결정적으로 실현된 구원의 신비에 근거를 둔 것이다.
2772 Ex hac infragili fide oritur spes quae unamquamque suscitat septem petitionum. Eaedem gemitus exprimunt praesentis temporis, huius temporis patientiae atque exspectationis, quo durante “nondum manifestatum est quid erimus” (1 Io 3,2). Eucharistia et “Pater” ad Domini tendunt Adventum, “donec veniat” (1 Cor 11,26).
2772 이러한 흔들리지 않는 신앙에서 일곱 가지의 청원 하나하나에 생기를 불어넣는 희망이 솟아난다. 이 청원들은 “우리가 어떻게 될지는 아직 드러나지 않았으므로”(1요한 3,2)(18) 인내와 기다림의 때인 현세의 탄원을 표현하고 있다. 성찬례와 주님의 기도는, “주님께서 오실 때까지”(1코린 11,26) 주님의 재림을 열렬히 갈망하고 있다.

Compendium

간추림

2773 Iesus, Suorum discipulorum respondens petitioni (“Domine, doce nos orare”: Lc 11,1), orationem christianam fundamentalem “Pater noster” eis concredit.
2773 예수님께서는 “주님, 저희에게도 기도하는 것을 가르쳐 주십시오.”(루카 11,1) 하는 제자들의 간청에 대한 응답으로, ‘주님의 기도’라는 그리스도인의 기본 기도를 주셨다.
2774 “Revera in Oratione [Domini] breviarium totius Evangelii” comprehenditur, ipsa “perfectissima est”. In centro est Scripturarum.
2774 “주님의 기도는 참으로 복음 전체를 요약한 것이며”,(19) “가장 완전한 기도이다.”(20) 주님의 기도는 성경의 핵심이다.
2775 Eadem “Oratio dominica” appellatur, quia nobis venit a Domino Iesu, qui nostrae orationis magister est et exemplar.
2775 이 기도를 ‘주님의 기도’라고 부르는 이유는, 우리 기도의 스승이시며 모범이신 주 예수님께서 우리에게 주셨기 때문이다.
2776 Oratio dominica precatio est Ecclesiae per excellentiam. Partem constituit integralem magnarum Officii divini Horarum et initiationis christianae sacramentorum: Baptismatis, Confirmationis et Eucharistiae. In Eucharistia inserta, indolem manifestat “eschatologicam” suarum petitionum, in exspectatione Domini, “donec veniat” (1 Cor 11,26).
2776 주님의 기도는 교회의 가장 뛰어난 기도이다. 이 기도는 성무일도의 주요 시간경들과 그리스도교 입문 성사인 세례, 견진, 성체성사에 없어서는 안 될 중요한 부분이다. 성찬례에서 주님의 기도를 바칠 때, “주님께서 오실 때까지”(1코린 11,26)라는 희망이 표명되면서, 이 기도에 담긴 청원들의 종말론적인 특성이 드러난다.